Alzheimer thường được biết đến là bệnh tuổi già nhưng cũng có thể gặp ở nhiều người bệnh trẻ hơn thậm chí là trẻ ngoài 30 do nhiều yếu tố nguy cơ như tuổi cao, chấn thương sọ não, mắc hội chứng down, ít vận động, ít thực hiện các hoạt động trí tuệ,… Trong đó, yếu tố di truyền cũng là một trong số những nguyên nhân khiến khả năng mắc bệnh Alzheimer cao hơn.
Chào bác sĩ, cha tôi năm nay 75 tuổi, gần đây thấy có các dấu hiệu hay quên và tôi đã đưa cha đi khám thì kết quả là cha mắc bệnh Alzheimer. Tôi cũng nghe nói bệnh này có nguy cơ di truyền nếu trong gia đình có cha mẹ bị thì con cái có thể mắc bệnh. Nhờ bác sĩ giải đáp giúp tôi, xin cảm ơn.
Chào bạn, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến cho chúng tôi. Alzheimer là một dạng sa sút trí tuệ phổ biến nhất hiện nay. Đặc trưng của bệnh là tình trạng không thể nhớ được những việc vừa xảy ra, làm mất khả năng về trí lực và giao tiếp xã hội, gây khó khăn cho cuộc sống hàng ngày.
Quan tâm của bạn cũng là thắc mắc của nhiều người đó là Alzheimer có di truyền không và di truyền như thế nào? Một nghiên cứu tại đại học Y Kansas – Mỹ trên 53 người đang mắc bệnh mất trí nhớ có độ tuổi từ 60 trở lên. Trong đó, kết quả có 10 người có cha và 11 người có mẹ từng bị Alzheimer thì những người này có tỷ lệ mắc bệnh Alzheimer cao hơn so với những người khác từ 4 – 10 lần. Như vậy khả năng một người có thể mắc Alzheimer là 40 – 50% do yếu tố di truyền. Các nhà khoa học cũng đã chỉ ra rằng có hai nhóm gen ảnh hưởng tới việc một người có bị mắc bệnh Alzheimer hay không là: nhóm gen nguy cơ và nhóm gen xác định.
Nhóm gen nguy cơ
Đây là nhóm gen không chắc chắn sẽ gây ra bệnh Alzheimer nhưng chúng sẽ làm tăng khả năng bị bệnh này. Các loại gen trong nhóm này thường thấy đó là APOE-e4, APOE-e3, APOE-e2. Trong đó cần lưu ý nhất là gen APOE-e4, đây là loại gen phổ biến nhất, thường xuất hiện ở những người mắc bệnh Alzheimer. Không chỉ vậy, APOE-e4 còn có thể xuất hiện ở những người trẻ tuổi hơn và gây ra những dấu hiệu của bệnh Alzheimer.
Nhóm gen xác định
Nhóm gen di truyền xác định này chiếm tỷ lệ khá nhỏ, khoảng chưa tới 1%. Tuy nhiên, đây là nhóm gen chắc chắn gây ra bệnh Alzheimer và rất nguy hiểm. Theo các nghiên cứu khoa học, nhóm gen xác định này có nguy cơ ảnh hưởng tới các tế bào bảo quản bộ não (microglia) và đặc biệt hơn là phản ứng của chúng với amyloid-beta – một chất trong màng chất béo bao quanh tế bào thần kinh. Với người bị Alzheimer, chất này sẽ bong ra, vón lại và tạo thành vật cản giữa các tế bào thần kinh. Vì thế mà các tế bào không nhận được thông tin, gây chứng mất trí nhớ. Phản ứng giữa nhóm gen xác định với các chất kể trên sẽ gây suy giảm và làm chết các tế bào não, dẫn tới bệnh Alzheimer. Thông thường, những người có nhóm gen di truyền xác định này sẽ bắt đầu gặp các triệu chứng của bệnh Alzheimer khá sớm (từ 40 – 50 tuổi).
Do đó nếu có 1 trong 2 nhóm gen trên, thì khả năng bệnh Alzheimer sẽ bị di truyền cao hơn giữa những người cùng trong gia đình với nhau.
Bạn hãy phòng ngừa bệnh lý này ngay từ sớm bằng các cách sau đây:
Duy trì não bộ hoạt động lành mạnh
- Bạn nên rèn luyện các thói quen tốt cho não bộ, giúp đẩy lùi bệnh Alzheimer như:
- Làm việc khoa học.
- Ưu tiên các hoạt động cần tư duy, phân tích logic.
- Luyện trí não với các hoạt động như: đố chữ, cờ vua, cờ tướng, một số trò trí tuệ, đọc sách báo thường xuyên,…
- Học một ngôn ngữ thứ 2.
- Ngủ đúng giờ, đủ giấc giúp não bộ được nghỉ ngơi, phục hồi. Trong khi ngủ não bộ cũng sẽ dọn bớt amyloid-beta.
Hạn chế tình trạng căng thẳng
Việc duy trì não bộ được hoạt động logic, tư duy thường xuyên sẽ giúp giảm nguy cơ các mảng amyloid tích tụ trong não, từ đó, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Bên cạnh đó, bạn cũng nên lưu ý bảo vệ khu vực đầu cẩn thận, tránh các chấn thương.
Có chế độ dinh dưỡng tốt cho sức khỏe
Chế độ ăn uống hàng ngày cũng là một yếu tố vô cùng quan trọng giúp phòng ngừa bệnh Alzheimer. Bạn nên ưu tiên ăn nhiều trái cây, rau xanh, cây họ đậu, các loại ngũ cốc nguyên hạt, cá, thịt gà. Nhìn chung, chế độ dinh dưỡng tốt nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer đó là những thực phẩm giàu dưỡng chất, ít chất béo bão hòa, chất béo trans và natri. Nên hạn chế uống rượu đỏ, cà phê, không hút thuốc lá,…
Tập thể dục hàng ngày
Khi cơ thể được vận động, máu trong cơ thể sẽ lưu thông lên não tốt hơn. Từ đó, các tế bào não sẽ được cung cấp đầy đủ oxy và chất dinh dưỡng. Mạch máu não cũng tăng khả năng kết nối với nhau hơn và kích thích khả năng nhận thức, tư duy. Bạn có thể tập những bài tập nhẹ nhàng, đơn giản như đi bộ, chạy bộ, yoga…
Chọn dùng sản phẩm hỗ trợ ngăn ngừa bệnh Alzheimer
Bạn nên sử dụng thêm sản phẩm có tác dụng bảo vệ hệ thần kinh, phòng ngừa bệnh Alzheimer. Nên chọn sản phẩm gồm các thành phần như:
- Cao Blueberry có tác dụng giảm sự lão hóa của các tế bào, ổn định huyết áp, giảm nồng độ cholesterol, giúp dây thần kinh não bộ hoạt động bình thường.
- Ginkgo Biloba làm tăng chức năng tuần hoàn não, tăng tính chịu đựng của mô não khi thiếu oxy, chống oxy hóa gốc tự do. Từ đó, góp phần làm hệ thần kinh não bộ khỏe mạnh hơn.
- Chondroitin giúp hàn gắn các màng dây thần kinh.
Ngoài ra, sản phẩm cũng nên chứa thêm các chất như Pyridoxine, vitamin B2, Fursultiamine,… nhằm cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho hệ thần kinh trung ương.
Sản phẩm này sẽ giúp tăng cường lưu thông máu, giảm sự lão hóa của tế bào não, hỗ trợ bảo vệ thần kinh. Do đó, đây là một phương pháp hữu hiệu để phòng ngừa bệnh Alzheimer cũng thích hợp để người bệnh dùng hỗ trợ điều trị Alzheimer.
Cùng với đó nên bổ sung sớm Omega-3 giúp tăng cường trí nhớ, cải thiện và ngăn ngừa sa sút trí tuệ, bệnh Alzheimer ở người già. Nên chọn Omega 3 nguyên chất dạng Triglycerid (được bào chế từ dầu cá tinh chế) nhập khẩu từ Na Uy với hàm lượng DHA (150mg/viên) và tỷ lệ DHA/EPA/viên xấp xỉ 150mg/45mg mỗi viên, sản phẩm giúp tăng cường trí nhớ, bảo vệ mắt.
Bệnh Alzheimer có khả năng di truyền tương đối cao, nhưng nếu biết cách phòng ngừa từ sớm và áp dụng các phương pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả nhất sẽ giúp giảm nguy cơ. Bạn có thể chọn dùng sản phẩm trên để hỗ trợ điều trị cho cha mình và dùng để phòng ngừa bệnh từ sớm nếu lo lắng yếu tố di truyền của bệnh.
